kiyès pou’n rele ?
Onè, respè pou Larose DIEUDONNE ki te chante nan yon mizik, pou’l di: Palestinyen yo paka viv nan lespas, yo paka viv anba dlo, si yo paka viv sou latè, kote plas yo ye la a. Y’ap imilye nou chak jou tout kote sou latè, y’ap kouri dèyè nou tout kote, y’ap depòte Ayisyen tankou se koli ankonbran. Yo anpile nou menm jan yo te konn fè pou Zanzèt nou yo nan lesklavaj. Si nou paka viv nan peyi nou, ki kote plas nou ye souple? Kiyèspou’n rele? Viv ansanm, Prezidan yo, Premye minis ak tout minis yo, lapolis la, lame a? Ak kiyès pou’n adrese nou ankò ?
Si pi gwo otorite yo ap batay pou plis pouvwa pandan mesye ak zam yo antann yo nan Viv ansanm, pito se ak yo nou pale paske yo fè lapè nan mitan yo. Si Izrayelyen mande Palestinyen chèche peyi yo, se paske yo konsidere yo se 2 pèp diferan. Si Dominiken mande Ayisyen chèche peyi yo, se paske se 2 nasyon diferan. Men lè se Ayisyen k’ap mande Ayisyen chèche lot espas, k’ap chase yo sou bout tè Papa nasyon an te kite pou tout Ayisyen an, li enkyetan. Si yon Ayisyen pa depeyize nan nenpòt fason se pa fòt dirijan yo, paske yo fè tout sa pou fè pou Ayisyendezète Ayiti. Si yon Ayisyen reziste toujou an Ayiti se pa fòt nègak zam yo. Yo asasinen nou, yo kidnape nou, yo pran menm sa nou pa genyen nan men nou, yo disparèt nou, yo boule kay nou, yo mete nou deyò.
Antouka, sèl sa nou konnen, se pi move chwa pou mete’w anfas tout yon pèp ki vle viv, paske pasyans pou rete nan soufrans lan gen limit. Si Leta te genyen moun ki gen konsyans k’ap dirije’l, jenn gason ak zam yo taka plis itil peyi a, fanmi yo ak tèt yo. Si otorite nan pouvwa a yo te antann yo, nou t’ap di yo nou pa bezwen lòt masak ankò, nou t’ap di yo nou vle sispann konte kadav. Kòm se mesye ak zam yo ki antann yo, n’ap di yo, nou pa bezwen kontinye konte kadav ni nan kan pèp la, ni nan kan pa yo. Nou fatige, nou bouke, nou vle viv nan peyi nou, twòpmoun mouri pou granmesi. Pa bliye, lè nou fin touye tout Ayisyen ki san defans, ki pa gen zam, pou fè moun plezi y’ap touye nou tou apre.
Lè’m fin tande mesaj yon Ayisyen ki Etazini voye bay yon nyèsli ki nan Pòtoprens : Nyès mwen kòman nou ye la a, kijan 17oktòb nou pase, yo fini ak ti rès ki te rete a? Sa te fè nou reflechi anpil sou kalite soufrans ak lapenn Ayisyen ki deyò peyi a ap andire, lè yo wè ak tande sa n’ap pase an Ayiti.
M’ap fè konmsi mwen te yon etranje je vèt nan peyi a. M’ap mande chèf Viv ansanm yo pran konsyans pou lanfè y’ap fè rès popilasyon an viv, sila yo grangou oubyen bal poko touye. M’ap mande yo pran konsyans pou jenn gason 12 rive 25 lane ki se sòda yo k’ap mouri rache tankou bèt nan labatwa. Mwen t’ap dichèf yo popilasyon an pa genyen lòt kote pou kouri ale ankò,mwen t’ap di yo pa gen peyi ki vle asepte nou lakay yo. Mwen t’ap pwofite di chèf yo lè yon moun atè, li paka leve ou pa bezwen mete pye sou kou li. Mwen t’ap di chèf Viv ansanm yo sa fè lontan depi popilasyon an atè deja, li anba labou, anba fatra, yo pa bezwen kontinye mache sou kou li. Mwen t’ap mande chèf Viv ansanm yo pran konsyans, gade eta yo mete Ayisyen frè ak sè yo.
Nou tout te wè Bawon Plenn lan t’ap distribye anvlòp 25,000 goud bay timoun pou ale lekòl, menmsi preske tout lekòl kraze, fèmen oubyen boule. Nou dwe rekonèt se yon bèl jès. Se yon jès moun ki renmen moun. Bravo chèf Sanjou paske ou distribye nan sa ou pran nan fason pa’w. Nou tout konn wè tou lè chef Gwo Lwa mete moun sou 2 ran ap bay lajan nan disiplin. Se bèlbagay, se jès moun ki vle moun viv, menm jan ak manm Viv ansanm yo ap viv. Bravo chèf Gwo Lwa. Bawon Plenn lan refèli ankò. Fwa sa a se kèk nan moun peyi Repiblik Dominiken pimpe tounen yo ki benefisye zèv chèf la.
Nou konn tande tou lòt chèf yo ap frape lestomak yo, pou di yo fè anpil sosyal ak moun ki pi mal yo, pandan enstitisyon Leta yo ki la pou sa bliye moun sa a yo ki pa wè ni devan, ni deyè. M’ap fè konmsi mwen te yon etranje je vèt pou’m pale ak chèfBarbecue, chèf Izo, chef Chèf Tilapli, chèf Chrisla, chèfBougòy, chèf Boutba, chèf Jeff Gwo Lwa, chèf Lanmò Sanjou, chèf Vitelhomme, chèf Luckson, tout lòt gwo chèf yo, pou’m mande yo kite konsyans yo pale pou ti rès popilasyon an, moun ki sanble avèk yo. Mesye chèf yo, mwen paka mande nou padon pou rès popilasyon an paske yo pa fè nou anyen ki mal, men pran konsyans. Nou pa pwason, nou paka viv nan lanmè, nou pa zwazo nou paka viv nan lespas. Antouka, chak fwa nou eseye lanmè a, nou mouri pi rèd.
Mesye chèf yo, tout Ayisyen konnen nou genyen anpil lajan, nou genyen anpil pouvwa. Pran tan nou pou’n jwi lajan nou, kite popilasyon an pase mizè ak soufrans li nan lapè sou konsyans otorite nan Palè ak lan Primati, kite yo rete lakay yo, kite timoun yo retounen lekòl. Menm kri sa a, li pou polisye yo tou k’ap fètravay yo, yo pa ènmi nou. La a n’ap pale ak pi gwo chèf Viv ansanm lan, Barbecue ki se ansyen polisye, ki te konn fè menm travay sa a polisye yo ap fè a.
Fwa sa a, nou pa chwazi adrese nou ni ak Prezidan yo, ni ak Premye minis ak tout minis yo, ni ak chèf lapolis la, ni ak chèflame a. Tout otorite sa a yo konnen misyon yo deja. Peyi a ap byen pran swen yo ak tout fanmi yo ki pa menm nan peyi a. Yo pito ap batay pou plis pouvwa, apre pou ale nan peyi yo. Si yo te genyen yon ti kras volonte, yon ti kras konsyans ak yon ti kras imanite, masak yo t’ap fini deja, Ayisyen t’ap ka viv nan peyi a.Pwogram sou pwogram, ajoute sou pil ak pakèt masak pou fòseAyisyen kite peyi a, se yon plan byen monte. Ayiti dwe gen pwogram pa’l pou kenbe Ayisyen nan peyi a paske se sèl la nou gen tout valè nou dwe genyen tankou moun. N’ap pwofite mande chèf Viv ansanm yo, pran konsyans, ouvè wout nasyonalyo, fè sòlda yo rantre nan baz, paske machann yo bezwen vin vann nan Kapital la, yon fason pou aktivite yo ka reprann nan tout peyi a. Lè nou fèmen Kapital la se tout peyi a ki fèmen.
N’ap adrese nou ak tout chèf Viv ansanm yo : se Ayisyen nou ye tou, ann voye yon lot imaj de Ayiti, tande larezon. Kite zam nou yo pou defann Ayiti fas a lot nasyon. Nou bouke wè Ayisyen k’ap masakre Ayisyen, nou bouke konte kadav jenn gason ki taka itil peyi a. Gade tèt nou nan glas n’ap wè nou sanble ak tout moun n’ap masakre yo. Si nou genyen ènmi se pa popilasyon an, revolisyon pa janm fèt sou pèp nan okenn kote sou latè.
Mwen t’ap bliye di nou sa. Kò nou fòme ak anviwon 60% dlo, sèvo nou ak preske 90% dlo. Pou sa n’ap pase, si nou ta pran pou’n kriye, nou t’ap fèl maten, midi, swa. Kidonk, nou t’ap pèdi tout dlo nan kò nou, nou t’ap pèdi tout dlo nan sèvo nou. Nou pa konnen si otorite ki ta dwe nan Palè nasyonal yo ak otorite nan Primati genyen yon ti kras konsyans ki rete pou fènou sispann kriye. Sonje sa, « Karma », se yon lwa natirèl.Anvan’m fini, m’ap poze kesyon sa a ak mesyedam k’ap dirije Leta a yo: Nou te deplace Lycee Toussaint, mwen wè se nan yon forè li ye ?
Gwo salitasyon pou nou
Jean Barnave CHERON, sitwyen ayisyen ki renmen peyi’l.
